افست نوعي از چاپ است كه امروزه به طور بسيار گسترده براي چاپ انواع كتاب ، مجله ، بروشور و كاتالوگ ، پوستر و خلاصه هر چيزي كه قرار است بر روي كاغذ و با تيراژ بالا (معمولاً 1000 عدد يا بيشتر) و نيز با كيفيت بالا چاپ شود مورد استفاده قرار مي گيرد.

دستگاه هاي چاپ افست بسته به مدل داراي سايز چاپ از 50*35 سانتي متر تا 100*70 و حتي در موارد محدود تا سايز 140*100 مي باشند.

در چاپ افست از مدل رنگ CMYK استفاده مي شود و هر رنگ به صورت جدا گانه بر روي كاغذ چاپ ميشود و عمل تركيب رنگ بر روي كاغذ صورت ميگيرد.برخي از دستگاه هاي چاپ افست داراي يك ستون رنگ هستند يعني در هر بار مكش كاغذ فقط مي توانند يك رنگ را روي كاغذ چاپ كنند. برخي از دستگاه ها دو رنگ و برخي نيز چهار رنگ هستند كه چاپ هر چهار رنگ را با يك بار مكش كاغذ انجام مي دهند. برخي از دستگاه هاي چاپ افست 5 رنگ هستند كه علاوه بر چاپ هم زمان CMYK ميتوانند چاپ رنگ پنجم (مثلاً نقره اي يا طلايي يا رنگ هاي ساختگي) و يا حتي چاپ ورني را انجام دهند.

تكنولوژي چاپ افست كمي پيچيده است. در اين تكنولوژي براي چاپ هر رنگ بر روي كاغذ از سه استوانه ي اصلي استفاده مي‌شود (شكل 1). به دور غلطك اول صفحه اي فلزي از جنس آلومينيوم كه به آن پليت يا زينك ميگويد پيچيده مي شود. اين صفحه ي فلزي قبلاً در واحد پيش از چاپ موسوم به ليتوگرافي ساخته مي شود. در ليتو گرافي فايلي كه براي چاپ ارسال شده است به چهار رنگ تشكيل دهنده ي آن (CMYK) تقسيم شده و فايل مربوط به هر رنگ با نوعي از مواد پليمري مخصوص بر روي سطح ورقه ي آلومينيومي چاپ ميشود. جنس سطح زينك يعني بخشهايي كه از ماده ي پليمري پوشانده شده است به گونه ايست كه به هيچ عنوان مركب را به خود جذب نميكند اما جاذب آب مي باشد. جنس بخش پليمري به گونه ايست كه دقيقاً برعكس عمل مي كند يعني مركب را جذب كرده و آب را جذب نمي كند. اگر به تصوير 1 نگاه كنيد متوجه مي شويد كه دو غلكط كوچك با غلطك اصلي زينك در تماس هستند . يكي از آنها با محفظه ي آب در تماس است و ديگري با محفظه ي مركب. غلطك زينك بسته به تصويري كه با مواد پليمري بر سطح آن نقش بسته مركب را از غلطك جذب مي كند و در ساير بخش ها فقط مرطوب مي شود. سپس اين رنگ جذب شده را به غلطك پاييني كه از جنس لاستيك مي باشد منتقل مي كند اين غلطك هم بر روي كاغذ ميچرخد و مركب را به سطح كاغذ منتقل مي كند. غلطك زيرين وظيفه ي فشار دادن كاغذ به غلطك لاستيكي را بر عهده دارد.

مكانيزم چاپ افست

در يك دستگاه چاپ افست چهار رنگ مكانيزم بالا چهار بار در طول دستگاه تكرار مي شود . بنا بر اين ابعاد دستگاه هاي چاپ افست بستگي به سايز چاپ آنها و نيز به تعداد رنگ آنها دارد. قيمت دستگاه هاي چاپ افست هم به همين امر و نيز كمپاني توليد كننده و سال توليد دستگاه بستگي دارد. به طور كلي دستگاه هاي چاپ افست بسيار بزرگ و نيز بسيار گران قيمت هستند.

دستگاه چاپ افست چهار رنگ

شكل
يك دستگاه چاپ افست چهار رنگ
(تشخيص چهار رنگ بودن دستگاه با توجه به تعداد ستون هاي رنگ به راحتي امكان پذير است)

چون چاپ رنگها در سيستم چاپ افست به صورت جدا گانه انجام مي شود تطبيق دقيق رنگ ها بر روي هم از موارد بسيار مهم در كيفيت چاپ مي باشد. در دستگاه هاي قديمي تطبيق رنگها به صورت دستي و از طريق سيستم هاي مكانيكي صورت مي گيرفت كه در بسياري از مواقع با اندك خطايي همراه بود كه باعث سايه دار شدن عكس ها و مخصوصاً نوشته ها مي شد. در اين سيستم ها تجربه و دقت مسئول چاپ در رسيدن به كيفيت چاپ مطلوب بسيار مهم بود اما در سيستم هاي جديد تر تطبيق رنگ به صورت كامپيوتري و از طريق سيستم هاي ديجيتال صورت ميگيرد. در اين سيستم ها نقش اپراتور كاهش پيدا كرده است اما كاربران اين سيستم ها (كه در ايران به آنها ماشين چي گفته ميشود) بايد داراي توانايي كار با كامپيوتر باشند.

نحوه ي محاسبه ي قيمت چاپ در سيستمِ چاپ افست به اين صورت است كه از يك برگ تا 5000 برگ هزينه اي ثابت براي چاپ دريافت ميگردد و با توجه به اينكه هزينه ي ساخت زينك نيز ثابت بوده و به تيراژ كار بستگي پيدا نميكند با افزايش تيراژ چاپ هزينه ي چاپ هر برگ كاهش مي يابد.به همين دليل از چاپ افست براي چاپ در تيراژ هاي پايين استفاده نمي شود.