روش مناسب شیرینسازی آب دریا در مناطق جنوبی ایران
روشهاي حرارتي، غشايي و هيبريدي سه روش متداول شيرينسازي آب در دنيا هستند. با توجه به وجود نيروگاههاي متعدد برق و سواحل طولاني در مناطق جنوبي کشور و مزاياي روش هيبريدي، گزينهي بهينه براي توليد آب شيرين در اين مناطق استفاده از روشهاي هيبريدي است.
کشور ما طبق دستهبندي اقليمي جزو مناطق خشک حساب ميشود و مقدار بارندگي کمي دارد. نبود مديريت و برنامهريزي صحيح، موجب شده است کشور در سالهاي اخير با پيامدهاي ناشي از کمبود آب مثل خشک شدن درياچهها و صدمه به کشاورزي مواجه شود. با اقداماتي مثل کاهش تلفات انتقال و صرفهجويي در مصرف آب، ميتوان تا حد مناسبي مصرف را کاهش داد. اما با توجه به رشد اقتصادي و جمعيتي کشور اين به تنهايي کافي نيست و نياز به منابع جديد احساس ميشود. يکي از اقدامات مؤثر، نمکزدايي يا شيرينسازي آب است. در فرآيند نمکزدايي از طريق جدا کردن نمکهاي محلول موجود در آب شور يا لبشور، آب قابل مصرف توليد ميشود. اگرچه از فناوريهاي نمکزدايي ميتوان براي مصارف مختلف استفاده کرد، اما امروزه از آن بيشتر براي توليد آب آشاميدني براي مصارف شهري و خانگي استفاده ميشود. همچنين از پساب شيرينشده با فناوريهاي نمکزدايي، ميتوان در کشاورزي و صنعت بهره برد.
براي نمکزدايي، فناوريهاي مختلفي به کار ميرود. روشهاي متداول، به دو دستهي کلي فرآيندهاي حرارتي و فرآيندهاي غشايي تقسيم ميشوند. از ترکيب اين دو دسته، روشي جديد به نام هيبريدي، به وجود ميآيد. در اين نوشتار، اين نوع فرايندها به اجمال معرفي خواهند شد.
1- فرايندهاي حرارتي شيرينسازي آب
در اين فرآيندها با استفاده از انرژي حرارتي آب شور تبخير و سپس بخار توليد شده، تقطير و به آب تقريباً خالص تبديل ميشود. با توجه به اينکه در اين روش آب مقطر توليد ميشود در صورت نياز طي فرايند تصفيهي تکميلي، به اين آب املاحي اضافه ميشود تا به آب قابل شرب يا آب قابل مصرف در موارد ديگر تبديل شود. فرآيندهاي حرارتي نسبت به فرآيندهاي غشايي انرژي حرارتي بيشتري نياز دارند اما برق کمتري مصرف ميکنند. منبع اين حرارت، بخار آبي است که ميتواند مستقيماً توسط سوزاندن سوخت يا با استفاده از حرارت مازاد نيروگاههاي برق توليد شود.
يکي از مزاياي آب شيرينکنهاي حرارتي اين است که ميتوان با تأسيس اين واحدها در کنار نيروگاههاي برق، از حرارت تلف شده در نيروگاهها براي تبخير آب استفاده کرد که به آن واحد توليد همزمان برق و آب گفته ميشود. در اين صورت با توجه به عدم نياز به انرژي حرارتي جديد،بازده حرارتي افزايش و هزينههاي نمکزدايي بسيار کاهش مييابد. در کشور ما با توجه به وجود نيروگاههاي متعدد برق در نزديکي سواحل جنوبي، امکان احداث واحدهاي توليد همزمان برق و آب وجود دارد. آب شيرين کن دريايي
از روشهاي حرارتي نمکزدايي آب دريا، به فراواني در منطقهي غرب آسيا استفاده ميشود. به طوري که در اين منطقه در سال 2013، به طور متوسط روزانه 15.9 ميليون متر مکعب آب توسط اين فرايندها شيرين شده است. در کشورهاي عربي خليج فارس، واحدهاي عظيم نمکزدايي از نوع حرارتي ساخته شده است. براي مثال نيروگاه «الخُبَر» در عربستان سعودي و «ام النار» در امارات، به ترتيب داراي ظرفيتهاي 811 هزار و 394 هزار متر مکعب در روز توليد آب شيرين هستند.